Pink Floyd Albüm Kapaklarının Hikayeleri

Pink Floyd’un müziği kadar albüm kapakları da uzun yıllar kendilerinden sıkça bahsettirmiştir. 1968 yılından itibaren lise arkadaşları Storm Thorgerson ve firması Hipgnosis ile yaptıkları çalışmalar kapak tasarım dünyasının baş yapıtları haline gelmiştir.
The Dark Side of The Moon, Wish You Where Here, Atom Heart Mother, Animals, The Wall (Gerald Scarfe), Momentary Lapse of Reason ve The Division Bell bu çalışmaların en başlıcalarından. 2013 yılında vefat eden Thorgerson grupla ilişkisi çok daha önceden başlar. İlkokulda iken Syd’in bir, Roger’in iki üst sınıfındaydı. Annesi Roger’ın annesi ile çok yakın arkadaştı ve David Gilmour ise komşu okulda okumaktaydı. Kendi yazdığı Mind Over Matter – The Images of Pink Floyd kitabında her albüm ile ilgili hatırladığı detayları paylaşır.

• The Piper At The Gates Of Dawn
• Saucerful of Secrets
• More
• Ummagumma
• Atom Heart Mother
• Meddle
• Obscured By Clouds
• The Dark Side of The Moon
• A Nice Pair
• Wish You Were Here
• Animals
• The Wall
• Momentary Lapse of Reason
• Delicate Sound of Thunder
• The Divison Bell
• P.U:L.S:E.
• The Endless River

The Piper At The Gates of Dawn

İlk Pink Floyd albümü The Piper at the Gates of Dawn

İlk albüm kapaklarında o yıllarda içinde bulundukları saykodelik akıma uygun giysilerle sahne şovlarında kullandıkları çoğaltılmış görüntülerini kullandıkları poz prodüktör Norman Smith’in bir arkadaşı olan Vic Singh tarafından çekildi. Arka kapak ise genel olarak Syd Barrett’in bir çiziminden esinlenerek hazırlanmıştır.

Adını Kenneth Graham’ın “Wind in the Willows’ kitabındaki Ratty ile Molly’nin kayıp evcil hayvanlarını aradıkları, bulunca da dini olaylara şahit oldukları yedinci bölümünden almıştır.

Grup daha sonraki yıllarda giyim şeklini değiştirdi ve diğer gruplardan farklı olarak bu kapaktakinin aksine sıradan, dikkat çekmeyen günlük giysilerle görünmeye başladılar.

Saucerful of Secrets

Pink Floyd’un ikinici albümünün kapağı grubun tanıdığı bir arkadaşlarından istendi. Ancak beğenilmeyince Storm Thorgerson bu iş için gönüllü oldu ve böylece ölümüne dek sürecek iş ilişkileri başladı. Tasarım konusunda hiçbir tecrübesi olmayan Storm saflığıyla birlikte büyük bir hevesle çalışmaya başlar.

Yaptıkları görüşmeler sonrasında müziklerine uygun görüntülerin Marvel karakterleri, astroloji, simya, dönen desenler, uzay ve kızılötesi tuhaf fotoğraflarla birlikte üst üste binerek ilk dönem Floyd konserlerindeki gibi rüya hissi veren birbirine karışmayan yağ ve su kabarcıkları olabileceğine karar verdi. Neticede o zaman için modern sayılacak renk varyasyonlarının grup fotoğrafıyla birleşiminden oluşan tuhaf bir fotoğraf ortaya çıktı. Bu albüme adını veren parçaya oluşturulabilecek en yakın görüntüydü. Kullanılan Marvel karakteri bu sene sinemaya da uyarlanan (2016) Doctor Strange idi.

Saucerful albüm kapağında kullanılan Dr Strange çizgi kahramanı

‘Bir olay veya his diğeriyle birleştikçe çok sayıda üst üste binen alanların arasını daraltıyor, Floyd müziğindeki katmanlar gibi duygu geçişleri deneyimi yansıtıyor. Balık gözü lensler, bozulan renkler, bu sırada görünen Kew Gardens’deki cam  ev, moda aksesuarı uzun saçlar, şapkalar, eşarplar algıyı artıran ve genellikle psychedelia olarak tanımlanan

Kew Gardens’deki Cam Ev, renkli atkılar, yüzükler.

zihin gelişimi.  Normların dışında, yeni ve değişik şeyler, bahçe duvarından bakış… Ne yazık ki bu kıymetli ve heyecan verici deneyimler daha sonra uyuşturucu ile eş hale getirildi ve kıymetlerini kaybettiler‘ diyor Thorgerson.

 

Kapağın üst kısmındaki ‘y’ boşluk ‘d’ ardından gelen ‘pink floyd’ ve sonraki ‘p’ dizilişi 80li yıllarda bir tartışma başlattı. Bazıları bunun(Pinkflo) y d pinkfloyd p (inkfloyd) şeklinde tekrar eden yazı olduğunu söylerken bir diğer grup ise daha ilginç bir şekilde bunun (S) yd pinkfloyd p (ink floyd) Syd Barrett’in artık gruptan ayrılışını anlatan bir gönderme olduğunu düşündü. Bu düşünce Barrett’in albümdeki bazı parçalarda yer almasına karşın gruptan ayrılmış oluşunun grup ve Hipgnosis tarafından ifade şekli olarak bağlanabilir. Gerçekte ise Barrett sadece “Remember a Day” ve”Jugband Blues” parçalarında yer almıştır. Gilmour ”Set The Controls” da kısa bir katkısı olduğunu belirtmişti. “Corporal Clegg”de çaldığı da söylenmesine rağmen bu tam olarak belli olmamıştır.

Başa Dön

More (Film Müziği)

Barbet Schroeder, Thorgerson’a 1968 yılında İbiza’da çektiği filmin konusu için çok kısa bir şekilde hayattan tatmin olmayan bir kızın hikayesi diye bahseder. Aşk ve eğlencede aldıkça daha fazlasını isteyen bir kız hikaye edilir. Bu sebeple Storm ve ortağı Aubrey ‘Po’ Powell henüz filme (ve dolayısıyla albüme adını vermemiş olan yönetmene) ‘More -Daha’ adını önerir ve kabul ettirirler.

Storm, grubun düşük bütçeli, ünlü olmayan yönetmenli bu filme neden müzik yaptığını tam anlayamaz. Muhtemeldir ki belirsiz geleceklerinde bir alternatif oluşturması düşünülmüştü. Daha sonra ünlenecek yönetmenin ilk çalışmalarından biri olan filmin albüm kapağı için adadaki en cağrışımcı yapının yel değirmeni olduğuna karar verirler ve fotoğrafın renkli negatifini ışıklandırarak elde ederler.

1996 remaster versiyonunu yeniden düzenleyen Thorgerson ve ekibi kapağı bu kez altmışların magazin görünümünde hazırlar.

Başa Dön

Ummagumma

1969 yılında yarısı konser yarısı stüdyo çalışması olan albümün kapağı çok sayıda fotoğrafın çekilip yapıştırılmasıyla oluşturulmuş. Storm Thorgerson elinin titremesi ve başarısız kesimi nedeniyle dikkatli bakıldığında kenarlarda bozukluk görülebileceğini buna karşın bütün düşük ışık problemlerine ve gençlik hatalarına karşın çıkan görüntünün fena olmadığını söylüyor. Yeni hazırlanan remaster kapak tasarımlarında bilgisayar kullanılarak hatalar düzeltilmiş.

1978 yılında kendisiyle yapılan söyleşide soldaki görüntünün zihinde yarattığı karmaşa ile sağdaki gerçek grup görüntüsünün karşılaştırılması fikrinden hareket ettiğini söylemişti.

Kapakta birinci, ikinci ve diğer odalarla yaratılan 3D etkisiyle basitçe Pink Floyd müziğinin derinlikli katmanlardan oluştuğu, keşfetmek gerektiğini vurgulamaya çalışmış. Temel fikri ‘içiçe dolanan  siyah beyaz çizgilerin oluşturduğu sonsuz gidiş veya geliş perspektifiydi. Size gelen mi giden mi belli olmayan konsepti karısı Libby’nin önerisiydi. Bu temel fikri Floyd’un diğer albümlerinde de kullanır. Çünkü ona göre görsel ilüzyonlar sürekli değişir ve daima yanıltır, başka anlamları içinde saklar. Katmanlarla oluşturulan fotoğraftaki iç içe görüntüler oda içinde oda tasviri yapıyordu. Plağın yarısı grup elemanlarının her birinin kendi solo çalışmalarından oluşuyor. Bu yüzden yaratılan görsel sarmalda ön plandaki  elemanlar değişerek yer almıştır. David, Roger ve diğerleri. Sırayı ise görünüş güzelliği belirledi. David, Roger’dan daha iyi görünüyordu.

Arka kapakta grubun aletlerinin yer aldığı fotoğrafın seçilmesinin nedeni albümün yarısının konser içeriyor oluşundandı.  Nick Mason’un önerisiyle görüntüyü askeri uçak şeklinde oluşturabilmek için enstrumanları buna göre dizdiler. Bütün bunlara karşın Thorgerson diğer Floyd albümlerinin aksine bu albümden pek hoşlanmadığını söylüyor.

Amerikan, Avrupa ve Avustralya baskılarının farkları

Çekimi Storm ve Powell’ın Cambridge’deki bir arkadaşlarının evinin arka bahçesinde yapılan albümün Amerikadaki ilk baskılarında telif hakkı yüzünden görüntüde yer alan Gigi müzikali kapaktan beyaz fon ile silinmiştir. Pek az bilinen Avustralya baskılarında ise plak kötü bir şekilde silinirken David’in yüzü ise kötü bir şekilde aydınlatılmıştır. Duvardaki en son yansımada da Saucerful of Secrets kapağı görünür.

En sonda görünen Saucerful of Secrets

Arka yüzde ise grupla birlikte rodieler Peter Watts ve Alan Styles, o zamanki ekipmanlarının İngiltere Kent bölgesindeki Biggin Hill havaalanına dizilmiş görüntüsü bulunur. İç kapakta Roger ile görünen Jude, onun ilk eşi Jude Trim’dir.

Albümde bulunan ‘Several Species of small furry Animals gathered together in a Cave and grooving with a Pict’ parçası yarım teyp hızıyla dinlenirse 9.05 saniyede Waters’ın ”This is pretty avantgarde isnt it?” dediği duyulabilir. Yavaşlatılmış şeklini buradan dinleyebilirsiniz.

Başa Dön

Atom Heart Mother

Göz alıcı albüm kapaklarında uygulanan perspektif, fotoğraf ve ışık oyunları, göz aldatmacaları yerine bu kez hiç bir saykodelik yada derin anlam içermeyen, hiç bir müziğe ve albüme referans olmayan sadece basit, gösterişsiz bir inek yer alır. Bunun yanında kapakta hiç bir yazı ve isim de yer almaz.

Plak adını gazetede okudukları beş çocuk annesi bir kadının kalbine takılan atom pili haberinden alır. Kelimelerin yarattığı garip algıdan hoşlanırlar. Bu bakımdan da albümle adının da en ufak bir ilişkisi yoktur. Biyoloji ile teknoloji karışımı bir adın çelişkisi grubun hoşuna gider.

Thorgerson kapak teşkil etmeyecek, isimsiz görüntü ve konseptsiz albüm için kimsenin beklemeyeceği, diğer rock ve saykodelik kapaklarından farklı benzersiz bir şey düşünür. Fikri John Blake adlı fotoğrafçı bir arkadaşına söyleyen Storm’a inek kullanması önerisi gelir. İlginç olarak göz alıcı olmadığı düşünülen kapak diğer tüm alternatiflerden daha çok göz alıcı gelir. Kapağında grup ve albüm adı yer almamasına karşın albüm bir numaraya çıkar. Böylece albümün ruhu olan alakasızlık 1995 yılında yeniden hazırlanan iç tasarımda eklenen fotoğrafların da teması olur. Bunlardan biri de CD’nin içine eklenen yemek tarifiydi, 1 adet deve, 1 adet kuzey Afrika keçisi…
Başa Dön

Meddle

Storm Thorgerson bu kapağın ne eskiden ne şimdi hiç anlaşılmadığını, zaten kendisinin de 1971 yılında Japonya turnesinde bulunan Pink Floyd ile yaptığı cızırtılı telefon konuşması neticesinde ne adını ne de tasarım önerilerini tam anlamayarak yaptığını söylüyor.

1997 tarihinde ilk olarak yazdığı ve bu yazının da temel aldığı Mind Over Matter kitabında albümün adının nereden geldiğini yeni anladığını yazıyor. Rock turnelerine prensip olarak eşler dahil edilmiyor. Bunun sebebi eşlerin doğal olarak normal turne aktivitelerinin etkileyecek, kimi zaman bozacak şekilde ilgi bekliyor, istiyor olmaları. Ancak tüm elemanlar (menajer dahil) o turneye bu kuralı ihlal ederek çıkarlar.  Bundan çıkan sonuç ‘kızları bu işe karıştırma (Meddle), yoksa oyun bozulur’ denmek istenmektedir. Ancak Storm, İngiltere – Japonya arasındaki cızırtılı telefon görüşmesinde bunu Ripple (küçük dalga) olarak anlamış olabileceğini, kapağıda bu şekilde hazırlamış olabileceğini söylüyor.

Neticede kapak yakın çekim uzmanı olan Robert Dowling’in çektiği renklendirilmiş insan kulağının üstünde üzerinde yayılan su halkalarının görüntüsünden meydana geldi. 1994 yılında çıkan remaster CD kapak içi sayfalara albümdeki parçaları çağırıştıran materyaller benzer su dalgaları ile eklendi. Bunlar ‘San Tropez’i çağrıştıran deniz kabukları ve kum, Pillow of Winds’i çağrıştıran mücevher, parfüm ve işlemeli kolye gibi çeşitli eşyalardı.

1971 yılında çıkan plağın içinde yer alan grup fotoğrafı ise kozmik müzik yapan grubu bir çeşit espriyle tezat şekilde, en anti-kozmik bir görüntüyle yer alması düşünülerek konmuş.
Başa Dön

Obscured By Clouds (Film Müziği)

Storm Thorgerson ve ortağı Aubrey Po Powell ilham almak için filmde yer alan fotoğraf slidelarını 35 mmlik eski bir projeksiyon makinasıyla defalarca izlediler. Ancak cihazın lensi tam olarak oturmaz. Daha zorlayınca bu kez daha da bulanık bir görüntüye neden olur. Sonuçta baktıkları bir görüntü yapraklar arasında parlayan güneş yansımalarıyla ağaçta duran bir adam görüntüsüydü. Bu parlak daireler onlara eski Floyd konserlerinde ampulle sahneye yansıtılan baloncukları anımsatır. Adam muhtemel belirsiz şekillerle görülen amacına ulaşmak için uzanmış ana figür olarak görünür. Birden görüntünün soyut nitelikli insan çelişkilerini ve aynı zamanda Yeni Gine’deki ıssız vadide kişilik arayışa giren filmdeki karakterleri yansıttığını fark ederler. 1996 yılındaki kapak içi yeni tasarımlarda infra red manzaralar fon olarak kullanılır.

The Dark Side Of The Moon

Hiç bir video, hit parçaya sahip olmadan, hiç bir ilgi çekici yanı olmayan üyeler tarafından yayınlanan bu albümün dünyanın en önemli albümlerinden biri olmasında bir şekilde kapağının da etkisi olduğu düşünülür. Yaklaşık yedi adet kapak tasarımı hazırlayan Thorgerson, Abbey Road’un soluk ışıklı arka odalarından birinde bunları gruba sunduğu zaman tümünün aynı tasarım üstünde hem fikir olması üç dakikalarını alır. Fikirlerini değiştirmek, diğer örnekler üzerinde düşünmeleri için onları ikna etmeye çalışsa da bunu kabul etmez.

Ön kapakta herhangi bir fizik kitabında rastlanabilecek ışığın prizma sonrası dağılım görüntüsü kullanıldı. Ancak bu fenomen siyah fon üstünde çok daha nitelikli bir görüntü verdi. Thorgerson tam olarak şikayet etmese de eğer Floyd’dan Amerika’daki meslektaşları kadar kazansaydı bu tasarımdan dolayı lüks bir spor arabaya sahip olabileceğini söyler.

Tasarıma en önemli sanatsal katkıyı ise Rick Wright yapar. Onun önerisini dinleyen Thorgerson sade, seçkin ve fotoğrafa dayanmayan grafik bir figürü oluşturma yönünde çalışır ve fikri Pink Floyd konserleriyle birleştirir. Işık şovlarıyla meşhur olan gruptan hareketle Roger’ın sözlerindeki tutku ve delilik temalarını bağlar.  Böylece üçgen, prizma, piramitler bir yerde bir şekilde birleşir. Roger Waters’ın önerisiyle ışık spektrumu kalp atışının hastane osilaskoplarındaki grafik sunumu haline dönüşür. Bu spektrum iç kapak boyu dolaşarak ön ve arka kapakla birleşir.

1993 yılı için yapılan 20. yıldönümü baskılarında bu kez farklı olarak grafik yerine fotoğraf kullanılır ve cam prizmaya gelen ışıktan ince bir ışık hüzmesi yukarıya doğru yansır. Thorgerson yaptığı tek sanatsal dokunuşun bilgisayarda ışığın geliş açısını 1973 yılındaki baskıyla eşitlemek olduğunu söylüyor. Bu görüntü bu kez onu etkiler ve bu fenomenin pek çok farklı görüntüsünü çekerek CD iç sayfalarına yerleştirir.

Plağın içine konan iki posterden biri grubun konserlerindeki görüntülerini içerir ve gerçek hayranlar için düşünülür. İkinci poster ise piramitlerin sanatsal bir görüntüsü olarak konulur. Böylelikle hayran olanlar ve olmayanlar için iki ayrı seçenek sunulur. Her zaman için gerçek çekimlerden yana olan Thorgerson karanlık oda veya teknolojik oyunlarından mümkün olduğunca kaçınan bir yapısı vardı. Çekim için kız arkadaşı Libby ve ekibiyle birlikte Mısır’a gittiklerinde hepsi hastalanır. Normalde tüm fotoğraflarını çeken Tony May’de aralarındadır. Gece yarısı dolunay ışığından yararlanabilmek için bu kez tek başına dışarı çıkar. Issız piramitlerin etrafında çekim yaparken üç kişi belirir ve gittikçe yaklaşırlar. Kaçıp saklanacak yer de bulamayan Storm, elleri silahlı üç Arap askeriyle karşı karşıya kalır. Kafasından gazetelerde çıkacak işkence edilerek öldürülmüş genç fotoğrafçı haberleri geçerken Mısırlı askerler gayet dostça askeri atış alanı içine girdiğini bildirir ve kaldığı yere dönmesini söylerler. Çekimleri henüz tamamlamamış olan Thorgerson tripotlarını yerleştirdiğini ve en uygun noktada olduğunu söylese de askerlerin fikri onlara ancak bir miktar para teklif edince değişir.Askerler aralarında İngilizlerin ne kadar tuhaf olduklarını konuşarak uzaklaşırlar.
Başa Dön

The Nice Pair

The Dark Side of The Moon henüz dünyada büyük bir patlama yapmadan 1973 yılı sonlarında plak şirketi belki de albümün yaratacağı etkiyi sezerek ilk iki albümü birleştirip A Nice Pair adı altında yayınladı. Kapak için tasarımda zorlanan Hipgnosis üzerinde çalıştıkları tüm tasarımları bir araya getirmeye karar verdi. Bunlar İngilizce bir deyimin basitçe fotoğrafa dökülmüş hali veya esprilerden oluşuyordu.

İptal edilen diş hekimi vitrini

Sonraki baskılarda kullanılan Tibetli rahip fotoğrafı

Ancak albümün piyasaya çıkışında hukuki bir sorun çıktı. Üst kapakta Storm’un Kingston’da çektiği diş hekimi ‘WR Phang, Dental Surgeon’ vitrin fotoğrafı hekimin daha sonra izinsiz olduğu gerekçesiyle EMI’ye dava açmasına neden oldu. Davayı kazanınca da EMI bu kapaklı ilk versiyonları piyasadan toplamak zorunda kaldı. Bu yüzden yeni baskılarda Tibetli rahip fotoğrafı kullanıldı.

Sansürlenen A Nice Pair kapağı

Ancak albüm kapağı daha çok eziyeti asıl çıplak göğüslü kadın fotoğrafından çekti. Pek çok ülkede kutuyla, stiker ile, ve hatta Yunanistan ve İspanya’da tümüyle karartılarak sansürlenen fotoğrafın Güney Amerika versiyonunda başka bir fotoğraf dahi kullanıldı.

Bir başka fotoğrafta ise Syd Barrett’in arkadaşlarından Ian Moore, Marvel çizgi romanı okurken görünür. Sol tarafında ise Saucerful of Secrets plak kapağı yer almaktadır.

İç tasarımda grubun ilk zamanlarından itibaren fotoğrafları sıralandı. Ancak  titiz çalışmasına rağmen zamanla oluşturduğu fotoğrafların üstüne mürekkep dökmeye başladı. Buna kahve bardağı izi ve çeşitli zamanlarda müsvette olarak aldığı notlar eklendi. Müzik hakkında hiç bir fikir vermeyen grup fotoğraflarına hiç de sıcak bakmayan Thorgerson’a bu konuda grup da destek vermiştir. Böylece Meddle’ın içindeki grup fotoğrafı dışında bu albüme dek grup fotoğrafı albümlerde hiç yer almamıştı.
Başa Dön

Wish You Were Here

Dark Side albüm kapağının hızla seçişindeki durumun tersine bu kez kapak konsepti çok uzun süren görüşmelerden ve ortaya çıkan Shine On melodilerinden sonra şöyle belirlenmiş: ‘Orada olmayış’. Fikrin kuvvetle meydana gelip şekillenmesine neden olacak olan olay ise Syd Barrett’in tam yedi yıl sonra bir gün ansızın Abbey Road stüdyolarında tam da onun hakkındaki ‘Shine On You Crazy Diamond’ parçasının geri vokal kaydı sırasında stüdyoda belirmesi oluyor. Görüntüsü ve tuhaf davranışlarıyla Roger ve David’i ağlatan Syd tümüyle aslında gerçek haliyle orada değildi.

Storm, daha sonrasında grubun kişisel ilişkileri yüzünden de zihnen tam olarak orada olmadıklarını sezinler. Fiziken oradadırlar ama zihinleri orada yoktur. Roger’ın da daha sonra söylediği üzere grup tam olarak birlik değildi. Buna karşın bu halleri Shine On gibi bir parçayı yaratmalarına engel olmadı.

Siyah kapak üstüne yapıştırılan robot el sıkışması (tabi ki kendileri yoktur) George Hardie tarafından hazırlandı.

Belirlenen bu temayı kapağa taşıyabilmek için daha önce The Beatles White Album’ü yaptığı için boş bir kapak yapamadılar. Bunun yerine piyasaya çıkan tüm albümlere yapılan saydam naylon kaplama yerine siyah mat naylonla kaplanmasına karar verildi. Böylece insanlar içinde ne olduğunu göremeyeceklerdi. Tam bir yokluk.

Plak şirketleri tabi bu fikre şiddetle karşı çıktılar. Onlara göre kimsenin göremeyeceği pahalı ve değerli bir plak kapağına para yatırmanın anlamı neydi? Ki tamamen bütün olay da buydu. Thorgerson tüm konsepti hazırlayıp gruba sunduğunda tüm grup ve çalışanlar ufak bir alkış dahi tutarlar.

Yanan adam ise zor çekilen bir fotoğraf olur. İlk denemede rüzgar ters taraftan estiği için dublörün gerçek bıyıklarını kısa bir süre yanar. Bu yüzden dublörler Ronnie Rondell ve Danny Rogers yer değiştirirler.

 

Kapak fotoğrafı için Amerikan baskılarında yanan adamın geriye doğru duran farklı bir çekim kullanılmıştı. Ayrıca iki çekimde kullanılan makine ve çekim seviyeleri de farklıdır.

Suya dalan dalgasız dalgıç (tabi orada olmadığından) fotoğrafı ise nefes keser. Dalgıçın bile nefesini kesmiştir çünkü gerçekten de oradadır ve muhtemelen suyun altında yoga yapmaktadır. İz bırakmaması için iki üç dakika boyunca hareketsiz durması gerekiyordu ve durdu. Böylece onun gerçekten orada olup olmadığı belirsizdi. Fotoğraf albüme bir kartpostal olarak eklendi. Neden kartpostal? Çünkü gerçekten istenmese de postayla ‘Keşke burada olsaydın’ diye en çok yazılarak gönderilen şey karttır.

Uçuşan kırmızı tülbent gerek Arap kültüründe olsun gerekse cenazede saygı amaçlı olsun evrensel bir sembol olarak yüzü saklamaya yarar. Albümdeki görüntüde ise çıplak bir kadını sakladığı varsayıldı. Çok az kişinin bildiği şey ise çekimlerde o kadının gerçekten var olduğuydu.

Thorgerson’un tabiriyle ‘Floyd satıcısı’ ise çölde ruhunu satmaktadır. Plak şirketi yöneticilerinin içinde bulundukları iki yüzlülüğü sertçe ifade etmeye çalışan bir görüntüdür. İş ve para dışındakileri umursamayan yapıları onların karakteristiği hale gelmiştir. Buradaki satıcının ise ahlakı, dürüstlüğü yoktur. Kim olduğunu düşündüğü kişi değildir, bu yüzden yüzü de yoktur.

Orijinal albümde yer almayan kumlardaki yüzücü fotoğrafı önce nota kitabı, daha sonra Shine On box ve diğer baskılarda yer almaya başladı. Genel olarak hedefsiz yüzücü denizi terk ettiğinden habersiz, nerede olduğunu bilmeksizin yüzmektedir – sebep ve amaç yokluğu. Thorgerson fotoğrafa ‘Hayatın Anlamı’ adını verir.
Başa Dön

Animals

Albümün kapak tasarım önerisi bu kez Roger Waters’dan gelir. Kapaktaki Battersea 1930’larda inşaa edilip artık terkedilmiş Londra’nın merkezinde bulunan kömürle çalışan bir enerji santralıdır. 2010’lu yıllarda yeniden projelendirildi. Çevresine yapılan rezidans ve apartmanlarla değişik bir görünüme kavuşan yapının bu eski orijinal hali bu kapakla ölümsüzleşti.

Bacalar arasında uçurulan domuz 10 metre uzunluğunda 6 metre genişliğinde şişme bir balondu. Po ve Storm onbir adet farklı pozisyonda fotoğrafçı ayarlayıp onları çatı dahil santralın etrafında düşünülebilecek her noktaya yerleştirdiler. Tekrar edilemeyecek bir olay olduğundan hiç bir görüntüyü kaçırmak istemiyorlardı.

Herkes yerini aldı. Menajer Steve O’Rourke domuzun kaçması halinde yaşanabilecek olumsuz kazalar ve yaralanmalar için bir de nişancı kiraladı. Yavaş yavaş şişirilen domuz teknik nedenlerle hiç uçamadı. Hava koşulları bulutların pozisyonları çok uygundu ancak ortada bir domuz yoktu. Çalışmaya ara verildi ve ertesi gün herkes yine tam yerlerine geçti. Bu kez domuzun şişmesi tamamlandı, çeşitli kabloların yardımıyla yavaşça binanın üstünde uçmaya başladı. Herkes birbirini kutlamaya başladı fakat bu kez de yer ekibi tam hazır olup yeterince fotoğraf çekemeden sert rüzgar akımları tüm bağlantı halatlarını zorlayarak hayvanı sallayıp döndürmeye başladı ve birden iplerini kopardıktan sonra beklenmedik bir hızla gökyüzüne yükselerek bir kaç dakikada gözden kayboldu. Tabi ki ekonomik olması için nişancı o gün getirilmemişti dolayısıyla vurup indiremedi. Ancak Storm bu çok hızlı yükselen domuzu nişancının da vurabileceğinden emin değilmiş.

Çekilen çok az sayıda fotoğrafın hayal kırıklığına ilaveten bu kez havalanan hayvanın Heatrow Havaalanına doğru gittiği fark edildi. Ertesi günün gazeteleri havaalanına iniş için yaklaşan domuz şakalarının yanında havada domuz gördüğünden şüphelenen pilotların haberlerini içeriyordu. Üçüncü gün yine herşey hazırlandı, bir çiftçinin tarlasına düşen domuz bulunup tamir edildi. Bu kez çekim için helikopter de hazırdı ve domuz gayet başarıyla bütün gün uçurularak görüntülendi. Albümde gördüğümüz fotoğraflar bütünüyle üç gün boyunca yapılan çekimlerden oluşuyor. Buna karşın bilinen ancak üçüncü gün uçabilen domuzun arka plan görüntülerinin birinci güne ait olduğudur. İşin başında kendi teklif ettiği tasarımların kabul edilmeyişine üzülen Thorgerson, iş bittiğinde Waters’ın fikrinin çok doğru olduğunu itiraf eder.
Başa Dön

A Momentary Lapse Of Reason

Storm albümdeki yatak fikrinin iki nedeni olduğunu söylüyor; ilki ‘Yet Another Movie’ parçasındaki ‘a vision of an empty bed’ sözlerinden kaynaklanıyor. Çerçeveyi çizen David Gilmour’un bu sözünü ‘yataklarla dolu bir görüntü’ olarak yeniden düzenler. Böylece göz alabildiğine uzanan gerçek yataklardan gerçek görüntü fikri oluşur. O kadar çok olmalıdır ki görenler bunu nasıl yapıldığını düşünürken ne anlama geldiğini de düşünmelidir. İkinci fikir ise Wish You Were Here’de karadaki yüzücünün yeniden yaratılmasıyla kuru toprakta kürek çeken yalnız kayıkçıdan gelir. Bu yüzden yataklar nehir gibi sonsuza kıvrılıp giden şekilde düzenlenir. Böylece kayıkçı nehirde kürek çekmeye başlar. Bu görüntüler Signs of Life parçasında ekrana yansıtılır. Dark Side çaldığında perdede gösterilen uçan yataklar hepsi bir yerde bir şekilde buluşurlar.

Çekim için Los Angeles fikrinden kısa sürede vazgeçilir çünkü Thorgerson Victorian tarzı demir, hasta veya delilerin yattığı hastane türü yatakları oralarda bulunamaz. Yataklar iyileşmek içindir, David için, Nick için. Güney İngiltere sahillerine iki tırla taşınan 700 adet yastık yorgan kaplı yatak, otuz yardımcı sayesinde tek tek yerleştirilir. Aynı sahil bir tesadüfle Alan Parker’ın The Wall filmindeki çıkartma sahnesi için de kullanılmıştı. Tüm hazırlıklar tamamlandıktan hemen sonra bu kez eşine az rastlanır bir yağmur yağar, yatakların sonu görünmez olur.  Her şey iptal edilir. İki hafta sonu aynı ekip, aynı malzemeler, aynı çabalarla aynı sahneyi tekrarlar. Heyecanlı bir telaş sonrası bu kez köpeklerin, modellerin ve mikrolight’ın olduğu fotoğraf ve diğerleri çekilebilir. Ancak bu kez de medcezir’den deniz yükselir ve çok kısa bir sürede tüm yatakların altını su basar.

Kapak çekimlerinden sonra yükselen deniz

Başa Dön

Delicate Sound Of Thunder

Diğer albüm kapaklarından farklı olarak Storm Thorgerson bu çalışmasında Oppenheim’ın kürklü çay tabak kaşığı, Dali’nin kadehli elbisesi gibi çeşitli sanatçılardan etkilendiğini söylüyor. Bir diğer etki de bir yandan Floyd konserinde olup diğer yandan olayın sadece işitsel olmadığını nasıl ifade edeceğini düşünmesi olmuş. Gösterilerin etkisiyle ışık ve ses, ete tırnağa bürünerek Bay Işığın Bay Ses ile buluşması fikrine dönüşüyor. Bay Işık, Dali’deki gibi lambalar giyer, Bay Ses ise kuşlarla çevrilidir (kuş sesleri Pink Floyd’un konserlerin başlangıcında heyecanı artırmak için müzikten

Kadehli Dali

önce yayınladığı çeşitli ortam seslerinden biriydi.) Fotoğraf diğer kapaklarda olduğu gibi gerçekti. Üzerinde kancalarla ampuller bağlanan adamın karşısında kuşların uçuşuyla oluşan bir anlık görüntüydü. Üzerinde çok az oynama yapılmış.

Storm üç ağaçı National Geographic’de görür ve fotoğraflarını çekmesi için Tony’i Madagaskar’a gönderir. Grubun üç elemanını temsil eden ağaçların altına üç havlayan köpek ister. Ancak orada üç köpek bulmanın zor olduğu ortaya çıkınca yerlerine üç adam konur.

Delicate Sound of Thunder arka fotoğrafı

The Division Bell

Thorgerson’a göre bu albüm bir kaç tarihsel referans içeriyordu. Bunlardan biri kayıt açısından grubun Rick ve hatta damadı Guy Pratt’in de dahil oluşuyla ilk kez toplu halde çalışıyor olmasıydı. Bir diğeri Roger Waters, Syd Barrett ve David Gilmour’un kendi geçmişine dair göndermelerdi. Ayrıca geçmiş ve o günle ilişkili şarkılar da vardı. Ve tabi David’in albüm için belirlediği genel olarak insanlar arası iletişimsizlik ana teması. Elbette ki Pink Floyd bu konunun dışında değildi. Kısıtı iletişim, savunma halleri, izolasyon, anlaşmazlık, aynı anda karşıt duygular besleme, liyakatinden emin olamama, yaşananları bilmemek veya paylaşmayış. Çelişkili iletişim.

Örnek olarak çanlar alarm için de kutlama veya toplanma için de çalar. Bununla birlikte adını aldığı The Division Bell Parlamento üyelerini örnek olarak oylama yapılırken bir araya gelmeyecekleri halde onları bir araya toplar. Bu noktalardan hareket eden Thorgerson bir şekilde görülürken aslında başka bir şekilde görünen çizimlere de denk gelir, aynı anda  görünmeyen çizimler.

Bu sayede kendi aralarında birbirine bakan veya konuşan iki yüzün ona bakana tek bir yüz gibi görünmesi fikrini geliştirir. Tek gözlü iki yüz, bütünde iki gözlü tek yüze dönüşecekti. İstenen izleyicinin iki yüz veya tek yüzü görmesi, iki yönü aynı anda görmemesiydi. Ama eğer iki şekli de görebiliyorsa bu izleyicinin resimle iletişime geçmesi anlamına gelecekti. Kağıt üstünde ilk denemeler başarılı geçti. Görenlerin yarısı iki yüzü yarısı tüm yüzleri görebilmişti. Ancak grup bu fikirden o kadar da çok etkilenmedi, ilk tepkileri soğuktu. David’in bu konuda ikna edilmesi bir ay sürdü ve biri metal diğeri taş görünümlü olmak üzere iki büyük kafa heykeli yapıldı. Birer ton ağırlığındaki kafalar kamyonla çekimin yapılacağı mekana getirildi. Fotoğraf çekimleri uygun hava koşulları ve diğer sebeplerden iki hafta sürdü. Görüntü tümüyle gerçekti.

Çekimler süresince kafaları iş dışında basından saklamak için güvenlikle birlikte örtülü olarak sakladılar. Ancak bir gün rüzgardan biri devrildiğinde akıllara göğe uçup giden domuz geldi. Metal olan CD kapağı için, taş kaplama olan da kaset versiyonunun kapağına konuldu.

Diğerler albümlerin aksine Thorgerson bu albümde her parçaya ayrı bir görsel düşünür. Ancak yıllar sonra bunun yanlış olduğunu fark eder. Albüm boyu sürecek anlam bütünlüğünün daha doğru olacağının idrakına vardı.

High Hopes videolarında görünen 20 metrelik büyük siyah pelerin veya cüppe çocukluk anılarını temsil eder. Herşey kocamandır. Çünkü çocukların küçük dünyasında hem gerçek hem metaforik olarak her şey büyük ve yüksektir.

Başa Dön

P.U.L.S.E

Çiftli CD olarak 1994 turnesi kayıtlarından oluşan bu konser albümün ilk bir iki milyon baskısının kenar kısmında Floyd’a ve albümün adına uygun şekilde pille çalışıp yanıp sönen bir led bulunuyordu. Bir yıl yanıp sönmesi planlanan bu CD, dinleyicinin arşivinde adeta ‘Ben buradayım’ diyerek kendisiyle iletişim kuracaktı. CD’nin içinden çıkan kartonda ise ışıktan hoşlanmadıysanız arabanıza hırsızlar için alarm uyarısı olarak kullanabilirsiniz ibaresi vardı.

Ana kapak için yapılan önerilerden biri olan ve daha sonra Nick Mason’un kitap tanıtımlarında kullanılan Floyd imajları dolu büyük koltuk önerisi, tekrar bir büyük kütle kullanılmaması için kabul görmedi. Neticede göz çizimi konserlerin görsel çeşitliliği ve bütünüyle çalan Dark Side referansından dolayı tercih edildi. Bunun yanında eski saykodelik fikirlerin bugünkü modern teknolojiyle birleşimini de yansıtıyordu. Bütünüyle 36 ayrı resmin bilgisayarda üst üste birleşiminden meydana geldi.

Storm Thorgerson’un Mind Over Matter kitabından alınmıştır.
Tamer Tekelioğlu’na teşekkür ederim.

Başa Dön

The Endless River

Storm Thorgerson’un yokluğunda albümün kapak tasarım işini geride bıraktığı firması Storm Studios’dan eski ortağı Aubrey Powell yürüttü. İnternet üstünden yaptıkları çalışmalar sonucu behance.net’de 18 yaşındaki Mısırlı dijital resim sanatçısı Ahmed Emad Eldin’e ait galeride gördüğü görüntünün kullanılması uygun bulundu. Kendi anlatımıyla fotoğrafın ilham kaynağının “hayatın, doğadaki kesişimlerin ve dünyanın ötesinde olanların, onun ötesinde yeni sınırlara neyin taşıdığını düşünmek” olduğunu söylüyor.